XVII
Temat: Jak narodziło się państwo polskie – państwo
Mieszka I.
s. 43 – 46
1. Na ziemiach obecnej Polski mieszkały plemiona polskie:
- Polanie,
- Wiślanie,
- Lędzianie,
- Pomorzanie,
- Ślężanie,
- Dziadoszanie,
- Opolanie,
- Bobrzanie.
2. Władcy Polan zjednoczyli inne plemiona siłą lub „prawie dobrowolnie” tworząc silne państwo ze stolicą w Gnieźnie.
Polanie – „siedzący na polach” – rolnicy – POLSKA
3. Mieszko I – pierwszym władcą Polan i Polski potwierdzonym w źródłach historycznych. Gniezno – pierwszą stolicą Polski.
4. Mieszko I pochodził z dynastii Piastów panującej w Polsce.
Dynastia to rodzina panująca w jakimś państwie.
Mieszko I (960 – 992)
Ziemomysł
Lestek [Leszek]
Ziemowit
Piast
5. W 966 r. (X w.) Mieszko I przyjął chrzest z Czech i zawarła małżeństwo z księżniczką czeską Dobrawą.
6. Znaczenie przyjęcia chrztu dla Polski:
- Polska jednym z krajów chrześcijańskiej Europy,
- wzrost znaczenia Mieszka jako władcy Polski i jako jednego z władców europejskich,
- uniknięcie najazdów sąsiadów pod pozorem nawracania na chrześcijaństwo,
- na ziemie polskie przybyli czescy duchowni znający łacinę, umiejętność pisania i czytania,
- działa kancelaria książęca,
- rozpoczyna się historia Polski – źródła pisane.
7. O państwie Mieszka pisał kupiec i podróżnik Ibrahim ibn Jakub.
Zadanie domowe – pisemnie
W kontur Polski wpisz ziemie, jakie wchodziły w skład państwa Mieszka.
XVIII
Temat: Zjazd w Gnieźnie, czyli Otton III z wizytą u Bolesława Chrobrego.
s. 47 – 48
1. Bolesław Chrobry syn Mieszka
i Dobrawy objął władzę po ojcu.
2. Bolesław umocnił państwo i powiększył jego terytorium.
3. W 997 r. (X w.) Bolesław wysłał biskupa praskiego Wojciecha z misją chrystianizacyjną do pogańskich Prusów.
4. Po śmierci męczennika Bolesław wykupił jego ciało i złożył uroczyście w Gnieźnie. Do grobu św. Wojciecha przybywali pielgrzymi, a papież utworzył arcybiskupstwo misyjne w Gnieźnie podległe tylko Stolicy Apostolskiej.
5. W 1000 r. odbył się Zjazd Gnieźnieński – do Bolesława przyjechał cesarz Otton III. Cesarz przybył do grobu św. Wojciecha, chciał poznać polskiego władcę i pozyskać go dla planów odbudowy cesarstwa i zjednoczenia Europy.
6. Cesarz przyjęty gościnnie, wyraził zgodę na koronację Bolesława, utworzenie zależnego tylko od papieża arcybiskupstwa w Gnieźnie oraz 4 biskupstw.
7. 1025 r. (XI w.) koronacja Bolesława – Bolesław Chrobry pierwszym królem Polski.
XIX
Temat: Testament Bolesława Krzywoustego i rozbicie dzielnicowe w Polsce.
s. 49 – 50, 51-52
1. Po śmierci Bolesława Krzywoustego królem został jego syn Mieszko II. Musiał wkrótce uciekać, a w kraju zapanował zamęt.
2. Wnuk Bolesława Kazimierz Odnowiciel odzyskał władzę i przeniósł stolicę do Krakowa (dlaczego?).
3. Bolesław Krzywousty musiał walczyć z bratem Zbigniewem o władzę.
4. By uniknąć walk między swymi synami w 1138 r. (XII w.) sporządził testament dzielący Polskę na dzielnice i określając zasadę senioratu.
5. Nie zapobiegło to wojnom domowym i obcym najazdom. Polska podzieliła się na kilkanaście księstw dzielnicowych – rozbicie dzielnicowe.
6. Zjednoczenia Polski dokonał Władysław Łokietek koronując się w Krakowie na Wawelu na króla Polski (20 I 1320 r. –XIV w.) – koniec rozbicia dzielnicowego.
XX
Temat: Jak sprowadzono Krzyżaków do Polski?
s. 50-51
1. W okresie wypraw krzyżowych powstały zakony rycerskie: Joannitów – włoski, Templariuszy – francuski i Krzyżaków – niemiecki.
2. Około 1190 r. (II poł. XII w.) powstał Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie.
3. Celem zakonu była opieka nad pielgrzymami, posługa szpitalna i walka z poganami.
4. W czasie rozbicia dzielnicowego na ziemie polskie napadali: Tatarzy, Brandenburczycy, Jadźwingowie i Prusowie.
5. W 1226 r. (I poł XIII w.) Konrad Mazowiecki sprowadził Krzyżaków do Polski. Dał im w czasowe użytkowanie Ziemię Chełmińską i polecił podbić i nawrócić pogańskich Prusów, a ich ziemie przyłączyć do Mazowsza.
6. Krzyżacy na zajętych terenach zbudowali silne i sprawne państwo zakonne zagrażające Polsce.
7. W latach 1308 – 1309 Krzyżacy zajęli Gdańsk, Pomorze Gdańskie wraz z Czerskiem. W 1309 r. Malbork stał się stolicą państwa, a wspaniały zamek siedzibą Wielkiego Mistrza Zakonu.
Przeczytaj książkę lub obejrzyj film:
Zbigniew Nienacki
„Pan Samochodzik i Templariusze”.
Kazimierz Korkozowicz
„Przyłbice i kaptury”.
XXI
Temat: Kazimierz Wielki dobrym gospodarzem.
s. 53-56
1. Król Kazimierz Wielki – ostatni władca z dynastii Piastów – był przygotowany do objęcia władzy.
2. Kazimierz umocnił granice, zapewnił bezpieczeństwo, uporządkował prawa, wspierał miasta i handel, założył uniwersytet w Krakowie.
3. Jakie ziemie wchodziły w skład państwa Kazimierza? podr. s. 53
4. Jakie ziemie przyłączono do Polski w czasach Kazimierza?
5. Kazimierz Wielki zorganizował na nowo 200 miast, wybudował 50 warownych zamków, 27 miast otoczono murami.
„Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”.
6. Król czerpał dochody z:
- majątków ziemskich i miast (królewszczyzny),
- podatki od właścicieli ziemskich,
- z żup solnych (kopalń soli),
- ceł i myt – podatków handlowych.
7. W 1364 r. (II poł XIV w.) Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską – obecnie Uniwersytet Jagielloński.
Zadanie domowe – pisemnie
Wypisz ziemie wchodzące w skład państwa Kazimierza Wielkiego, oraz ziemie polskie będące poza jego granicami.
XXII
Temat: Życie na wsi w czasach Kazimierza Wielkiego.
s. 57-58
1. Patrząc na ilustrację w podręczniku s. 57 wypisz elementy wsi 600 lat temu.
- pola kmieci podzielone na niwy,
- grunty dworskie,
- dwór,
- sad dworski,
- las dworski,
- kościół i cmentarz,
- plebania,
- łany księdza,
- pastwisko,
- karczma,
- młyn,
- gospodarstwa kmieci.
2. Uprawa ziemi:
- Trójpolówka to system polegający na podziale ziemi na 3 części (niwy) i obsiewaniu kolejno zbożem ozimym, jarym i pozostawianiem ugoru.
- używano zwierząt pociągowych,
- pracowano przy pomocy prostych narzędzi.
3. Chłop za użytkowanie ziemi pana:
• składał daninę w naturze,
• pracował na polu pana (pańszczyzna),
• płacił czynsz w pieniądzu.
4. Mieszkańcy wsi to:
- sołtys,
- kmiecie (chłopi) decydowali o najważniejszych sprawach wsi,
- komornicy,
- zagrodnicy,
- chałupnicy.
5.Życie codzienne na wsi - zajęcia mężczyzn, kobiet i dzieci.
podr. s. 58
Zadanie domowe – pisemnie (1)
Jakie obowiązki i przywileje miał sołtys?
Zadanie domowe – ustnie lub pisemnie (2)
Przeczytaj o historii Czerska w Średniowieczu i opowiedz krótko w 5 zdaniach.
XXIII
Temat:Życie w mieście średniowiecznym. Królewskie miasto Kraków.
s. 59 – 62
1.Kraków był miastem potężnym
i zasobnym.
2.Centralny plac miasta to rynek:
• sukiennice,
• ratusz - siedziba władz miejskich,
• pręgierz,
• waga miejska,
• Kościół Mariacki
3.Legenda związana z hejnałem krakowskim.
4.Spacer po mieście.
5.Zajęcia mieszkańców miasta:
• handel,
• bankowość,
• rzemiosło.
6.Rzemieślnicy należeli do cechów, a kupcy do gildii.
7. Czym zajmowali się cudzoziemcy w Krakowie?
• Żydzi,
• Niemcy,
• Włosi.
8.Żydzi cieszyli się w Polsce tolerancją.
9.W miastach organizowano targi (raz w tygodniu) i jarmarki (raz w roku).
Zadanie domowe - (dla chętnych)
Kim byli w średniowieczu partacze?
XXIV
Temat: Unia Polski z Litwą. Jagiellonowie na tronie polskim.
s. 63 - 65
1. Unia to dobrowolny związek dwóch lub więcej państw, wszystkim przynoszący korzyść.
2. Wspólnym wrogiem Polski i Litwy byli Krzyżacy.
3. 1385 r. (XIV w.) unia Polski z Litwą w Krewie:
• chrzest Jagiełły (Władysław), [Jogajla]
• ślub z Jadwigą Andegaweńską (królem Polski)
• koronacja Władysława Jagiełły na króla Polski,
• chrzest Litwy
• unia personalna (osobowa)
• wspólna walka z Krzyżakami,
• odzyskanie utraconych ziem (Pomorze, Śląsk).
4. Jagiellonowie rządzili w Polsce i na Litwie 187 lat.
XXV
Temat: Bitwa pod Grunwaldem 1410 r.
s. 65-66
1. Do wojny przygotowywali się Polacy, Litwini i Krzyżacy.
2. Polacy zbudowali na Wiśle most pontonowy (pływający).
3. Siły polsko - litewskie liczyły ok. 30 tyś. ludzi, a krzyżackie ok. 20 tyś.
4. Bitwa pod [bp] Grunwaldem
15 VII 1410 r. (I poł XV w.)
5. Błędy Krzyżaków:
• doprowadzenie do walnej bitwy,
• ustawienie pancernych rycerzy na otwartym polu w lipcu,
• wielki mistrz poległ, ponieważ brał udział w walce, zabity
i ograbiony przez chłopów.
6. Znaczenie bp Grunwaldem - potęga Zakonu została złamana.
7. W 1466 r. (II poł. XV w.) Polska odzyskała Pomorze, Gdańsk i… [Czersk].
8. Państwo krzyżackie (Prusy Książęce) było uzależnione od Polski.
9. W XVIII w. Prusy uniezależniły się od Polski i brały udział w jej rozbiorach.
XXVII
Temat: Świat średniowieczny wokół nas.
s. 68 - 71
• układ ulic w miastach,
• nazwy ulic (Szewska),
• dawne budowle (w całości, ruiny),
• obyczaje (“człowiek rycerski”),
• turnieje, teleturnieje, zawody,
• uniwersytety (Uniwersytet Jagielloński UJ 1364 r. XIV w.),
• bohaterowie bajek, baśni, gier komputerowych, filmów. |
|
Historia
