ZDROWY STYL ŻYCIA
Światowa Organizacja Zdrowia zdefiniowała zdrowie jako stan
dobrego samopoczucia fizycznego,psychicznego i społecznego,
a nie tylko brak choroby lub kalectwa.
Oznacza to, że zdrowie to między innymi:
- odporność na choroby i dolegliwości
- zdolność radzenia sobie z problemami
- sprawność fizyczna i intelektualna
- zdolność wypełniania ról życiowych i zawodowych
- poczucie siły chęci do życia i witalność
- równowaga i harmonia psychiczna
W tym sensie zdrowie jest podstawą, warunkiem dobrego życia,
a nie jego celem. Tak rozumiane zdrowie można nie tylko ochraniać,
ale umacniać i rozwijać.
Promocja zdrowia to działania, dzięki którym ludzie coraz bardziej
interesują się swoim zdrowiem oraz uzyskują coraz większy wpływ
na czynniki kształtujące stan ich zdrowia. To nauka i sztuka
pomagania ludziom by zmieniali swoje środowisko i styl życia
na sprzyjający ich zdrowiu, by to zdrowie umacniali i rozwijali.
W koncepcji tworzenia , doskonalenia, kreowania i podnoszenia
na wyższy poziom swego zdrowia, na szczególną uwagę zasługują:
* potrzeba wprowadzenia przez każdego człowieka zmian w stylu
życia i kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu; do zachowań
tych należy zaliczyć:
- prawidłowe żywienie;
- aktywność ruchową,
- radzenie sobie ze stresami,
- utrzymywanie prawidłowych kontaktów interpersonalnych,
- niepalenie tytoniu, używanie alkoholu w sposób nieszkodliwy
dla zdrowia;
Do zachowań prozdrowotnych, zwłaszcza u dzieci należy
również utrzymanie higieny osobistej i zachowanie bezpieczeństwa;
* kształtowanie u każdego człowiek odpowiedzialności za zdrowie
własne i innych oraz tworzenie zdrowej przyszłości;
* eksponowanie zdrowia pozytywnego, tzn. przedstawianie
człowiekowi korzyści ze zdrowia ( lepsze samopoczucie fizyczne,
psychiczne i społeczne, możliwość realizowania swych celów życiowych,
radość życia, lepsza jego jakość),a nie wyłącznie skutków ewentualnych
chorób, które mogą dotknąć człowieka nie przestrzegającego zaleceń
lekarskich, prowadzącego wadliwy styl życia.
Zdrowie jest potrzebne człowiekowi, aby osiągnąć sukces w
szerokim znaczeniu tego słowa, a w przypadku ludzi starszych
wiąże się także z pragnieniem utrzymania jak najdłuższej
sprawności, niezależności i cieszenia się życiem.
Zdrowy styl życia - test
Prezentujemy krótki test, opracowany przez Public Health Service,
który pozwoli Ci ocenić, w jakim stopniu dbasz o swoje zdrowie.
Zachowania uwzględnione w teście zalecane są dla większości Amerykanów.
Niektóre zalecenia nie są przeznaczone dla osób cierpiących na pewne
choroby przewlekle lub niepełnosprawnych oraz dla kobiet w ciąży.
Te osoby wymagają specjalnych zaleceń lekarskich.
| |
Prawie
zawsze |
czasami |
Prawie
nigdy |
Palenie papierosów
Jeżeli nigdy nie
paliłeś, wpisz wynik:10p i przejdź do
następnej części, poświęconej
alkoholowi i środkom
farmakologicznym
1.Unikam palenia
papierosów
2.Palę jedynie papierosy o niskiej zawartości
substancji
smolistych i nikotyny |
1-2p
2-2p |
1-1p
2-1p |
1-0p
2-0p |
Alkohol i środki
farmakologiczne
1.Unikam picia napojów alkoholowych
2.Unikam używania alkoholu oraz innych środków
psychoaktywnych
(zwłaszcza nielegalnych) jako sposobu
radzenia sobie ze stresującymi
sytuacjami lub problemami
życiowymi
3.Dbam o to, żeby nie pić
alkoholu, gdy przyjmuję
określone leki (nasenne,
przeciwbólowe,
przeciwprzeziębieniowe i przeciwalergiczne)
lub gdy
jestem w ciąży.
4.Przyjmując leki, przepisywane przez lekarza i
ogólnodostępne, czytam wskazania podane na
opakowaniu i stosuję
się do nich. |
1-4p
2-2p
3-2p
4-2p |
1-1p
2-1p
3-1p
4-1p |
1-0p
2-0p
3-0p
4-0p |
Nawyki żywieniowe
l.Codziennie jem
rozmaite produkty, takie jak owoce
i warzywa, pieczywo pełnoziarniste,
kasze, chude mięso,
nabiał, groch i fasolę, orzechy i
nasiona.
2.Ograniczam ilość spożywanych tłuszczów, nasyconych
kwasów
tłuszczowych i cholesterolu ( włączając w to
tłuszcze występujące w
mięsie, jajkach, maśle, śmietanie
oraz podrobach.
3.0graniczam
spożycie soli, .używając do gotowania
niewielkiej jej ilości, nie soląc
gotowych dań i unikając
słonych przekąsek.
4.Unikam spożywania dużej
ilości cukru (zwłaszcza
lepkich cukierków lub słodzonych napojów ).
|
1-4p
2-2p
3-2p
4-2p |
1-1p
2-1p
3-1p
4-1p |
1-0p
2-0p
3-0p
4-0p |
Ćwiczenia sprawności
fizycznej
l.Utrzymuję pożądaną wagę ciała, unikam nadwagi
i
niedowagi.
2.Intensywnie ćwiczę przez 15 ''30'minut, co
najmniej
3 razy w tygodniu (np. ;bieganie, pływanie, szybki
spacer)
3.Wykonuję ćwiczenia zwiększające tonus mięśniowy
przez 15-
30 minut , co najmniej 3 razy w tygodniu.
4.Poświęcam część wolnego
czasu na udział w
indywidualnych, rodzinnych lub zespołowych formach
aktywności, podnoszących poziom sprawnościfizycznej
(np. uprawa
ogródka, koszykówka). |
1-3p
2-3p
3-2p
4-2p |
1-1p
2-1p
3-1p
4-1p |
1-0p
2-0p
3-0p
4-0p |
Kontrola stresu.
1.Mam pracę lub
robię coś , co przynosi mi radość.
2.Bez trudu się relaksuję i wyrażam
swoje uczucia.
3.Wcześnie przewiduję i przygotowuję się na przyjęcie
wydarzeń, które mogą okazać się stresujące.
4.Mam bliskich
przyjaciół, krewnych lub inne osoby ,
z którymi mogę rozmawiać na
tematy osobiste i zwracać
się do nich , w razie potrzeby, o
pomoc.
5.Uczestniczę w grupowych formach działalności
( kościół,
organizacje środowiskowe ) lub realizuję
zainteresowania, które
sprawiają mi przyjemność. |
1-2p
2-2p
3-2p
4-2p
5-2p |
1-1p
2-1p
3-1p
4-1p
5-1p |
1-0p
2-0p
3-0p
4-0p
5-0p |
Bezpieczeństwo
1.Jadąc samochodem
zapinam pasy bezpieczeństwa
2.Unikam prowadzenia samochodu pod wpływem
alkoholu lub innych środków farmakologicznych.
3.Przestrzegam
przepisów drogowych i ograniczeń
prędkości.
4.Ostrożnie obchodzę się
z substancjami i urządzeniami
potencjalnie niebezpiecznymi (środki
czystości,
urządzenia elektryczne).
5.Unikam palenia papierosów w
łóżku. |
1-2p
2-2p
3-2p
4-2p
5-2p |
1-1p
2-1p
3-1p
4-1p
5-1p |
1-0p
2-0p
3-0p
4-0p
5-0p |
Co oznacza Twój wynik ?
9 lub 10 punktów
Wspaniale! Udzielone odpowiedzi świadczą o tym, że zdajesz sobie
sprawę ze znaczenia tych zachowań dla Twojego zdrowia. Co ważne,
wykorzystujesz tę wiedzę w praktyce, wdrażając korzystne dla zdrowia
nawyki. Jeżeli dalej tak będziesz postępować, obszar ten nie będzie
stanowił zagrożenia dla Twojego zdrowia. Prawdopodobnie możesz
służyć jako przykład dla rodziny i przyjaciół. W tej części uzyskałeś
bardzo dobre wyniki, warto więc może zwrócić uwagę na inne
obszary, gdzie wyniki nie są tak rewelacyjne.
6-8 punktów
To, jak się zachowujesz w tym obszarze, jest dobre dla zdrowia, ale
można wprowadzić pewne ulepszenia. Przyjrzyj się raz jeszcze
pozycjom, w których zaznaczyłeś odpowiedź "Czasami" lub "Prawie
nigdy" Jakie zmiany w swoim zachowaniu mógłbyś wprowadzić,
aby uzyskać lepszy wynik? Nawet mała zmiana może często poprawić
stan zdrowia.
3-5 punktów
Twoje zdrowie jest zagrożone! Może chciałbyś dowiedzieć się czegoś
o ryzyku, na jakie się narażasz i powodach, dla których warto zmienić
niektóre zachowania. Być może potrzebujesz pomocy w skutecznym
wprowadzaniu niezbędnych zmian. W obu przypadkach istnieje
możliwość uzyskania pomocy.
O-2 punkty
Na pewno myślisz o swoim zdrowiu ponieważ wypełniłeś test, ale
odpowiedzi świadczą, że wystawiasz zdrowie na poważne i zbędne
ryzyko. Być może nie zdajesz sobie sprawy z tego ryzyka i nie wiesz,
co można zrobić. Jeśli chcesz, łatwo możesz zdobyć informacje i
uzyskać niezbędną pomoc. Następny krok należy do Ciebie.
Co robić dalej?
Zacznij od zadania sobie kilku uczciwych pytań: Czy dokładam
wszelkich starań, aby zachować pełnię zdrowia? Jakie kroki mogę
podjąć, aby poczuć się lepiej? Czy jestem gotów zacząć od zaraz ?
Jeżeli uzyskałeś niskie wyniki w teście, zastanów się, jakich zmian
chcesz dokonać, aby poprawić sytuację. Możesz wybrać tę dziedzinę
życia, w której, Twoim zdaniem, masz największe szansę na sukces i
na początek tam wprowadzać zmiany. Kiedy poprawisz wynik w tej
dziedzinie, przejdź dalej. Jeżeli próbowałeś już zmieniać swoje nawyki
(rzucić palenie, regularnie ćwiczyć), nie zniechęcaj się brakiem sukcesów.
Trudności mogły być spowodowane czynnikami, o których nigdy nie
myślałeś - takimi jak oddziaływanie reklam - lub brakiem wsparcia i
zachęty. Zrozumienie wpływu tych czynników to ważny krok w kierunku
radzenia sobie z nimi.
Możesz zacząć już w tej chwili
W teście, który właśnie wypełniłeś, zawarte były liczne wskazówki,
pomagające zmniejszyć ryzyko choroby i przedwczesnej śmierci.
Oto najważniejsze z nich:
Unikaj papierosów.
Palenie papierosów to główna, możliwa do uniknięcia, przyczyna
chorób i przedwczesnych zgonów. Papierosy są .szczególnie
niebezpieczne dla kobiet w ciąży i ich nie narodzonych dzieci.
Osoby rzucające palenie są mniej zagrożone chorobami serca i
nowotworami. Pomyśl dwa razy, zanim zapalisz następnego
papierosa. Jeżeli zamierzasz dalej palić, zmniejsz liczbę wypalanych
papierosów albo wybierz gatunek zawierający mniej substancji
smolistych i nikotyny.
Zachowaj umiar w piciu.
Alkohol zmienia nastrój i zachowania. Większość ludzi potrafi
kontrolować ilość wypijanego alkoholu i unikać niepożądanych,
często szkodliwych skutków picia. Częste picie alkoholu w dużych
ilościach może prowadzić do marskości wątroby, wiodącej
przyczyny śmierci. Statystyki dowodzą, że prowadzenie samochodu
pod wpływem alkoholu jest częstą przyczyną śmiertelnych lub
prowadzących do kalectwa wypadków. Jeżeli wiec pijesz, zachowaj
umiar.
Zachowuj ostrożność, przyjmując środki farmakologiczne.
Zażywanie większej ilości środków farmakologicznych - zarówno
legalnych, jak i nielegalnych - stanowi obecnie jedno z największych
zagrożeń dla zdrowia. Nawet leki przepisane przez lekarza mogą być
niebezpieczne, jeżeli przyjmiesz je, pijąc alkohol lub będziesz po ich
zażyciu prowadził samochód. Ciągłe przyjmowanie środków
uspokajających może spowodować problemy somatyczne i psychiczne.
Zażywanie nielegalnych środków psychoaktywnych, takich jak marihuana,
heroina i eksperymentowanie z nimi może mieć wiele szkodliwych
następstw, a nawet spowodować śmierć.
Jedz rozsądnie.
Osoby otyłe są bardziej zagrożone cukrzycą, chorobami pęcherzyka
żółciowego i nadciśnieniem. Warto więc utrzymywać właściwą wagę
ciała. Zdrowe nawyki żywieniowe to także ograniczanie spożywania
tłuszczów (zwłaszcza zawierających nasycone kwasy tłuszczowe),
cholesterolu, cukru i soli. Jeżeli musisz jeść przekąski, staraj się
sięgać po świeże owoce i warzywa. Będziesz się lepiej czuć - i lepiej
wyglądać.
Regularnie uprawiaj ćwiczenia fizyczne.
Prawie każdy może czerpać korzyści z ćwiczeń fizycznych - i są
ćwiczenia, które może wykonywać prawie każdy. (Jeżeli masz
wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem). 15 - 30 minut ćwiczeń
3 razy w tygodniu wystarczy, by mieć zdrowsze serce, pozbyć się
nadmiaru tłuszczu, poprawić stan zwiotczałych mięśni i lepiej spać.
Pomyśl, jak te zmiany mogą wpłynąć na Twoje samopoczucie !
Naucz się radzić sobie ze stresem.
Stres to normalny element życia; każdy musi się z nim zmagać.
Przyczyną stresów mogą być wydarzenia dobre lub złe, pożądane
lub niepożądane (np. awans albo utrata współmałżonka). Stres
nie musi stanowić problemu, jeżeli wiemy, jak sobie z nim radzić.
Niezdrowe reakcje na stres - zbyt szybkie, ryzykowne prowadzenie
samochodu, nadmierne picie alkoholu lub przedłużająca się
wściekłość bądź gniew -mogą zrodzić wiele problemów somatycznych i
psychicznych. Nawet gdy jesteś bardzo zajęty, znajdź codziennie kilka
minut , aby zwolnić tempo i zrelaksować się. Rozmowa o problemie
z kimś, komu ufasz, może często pomóc w znalezieniu właściwego
rozwiązania. Naucz się odróżniać sprawy, o które "warto walczyć"
od tych mniej istotnych.
Dbaj o bezpieczeństwo.
Traktuj priorytetowo kwestię bezpieczeństwa, zarówno w domu,
jak i w pracy, w szkole, w czasie zabawy. Zapinaj pasy bezpieczeństwa
i przestrzegaj przepisów. Środki toksyczne i niebezpieczne narzędzia
trzymaj w miejscu niedostępnym dla dzieci i umieść numery telefonów
alarmowych obok swojego aparatu. Kiedy zdarzy się coś nieoczekiwanego,
będziesz przygotowany.
|
Sport
